تفاوت استون های صنعتی و شیمیایی
استون یک ترکیب شیمیایی با فرمول شیمیایی CH3COCH3 است که به صورت مایع بی‌رنگ و بدون بو است. این ترکیب به عنوان یکی از مهمترین حلال‌ها در شیمی کاربرد دارد و در تولید مواد شیمیایی، صنایع نساجی، پلاستیک‌ها، رنگ‌ها و رزین‌ها، داروها، کفش‌ها، لاستیک‌ها، رنگرزی و مواد شوینده استفاده می‌شود. همچنین استون به عنوان حلالی قوی در صنعت نفت و گاز، در تولید پلاستیک‌های تقویت‌شده با الیاف شیشه‌ای و کمپوزیت‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در پزشکی، استون برای پاک کردن زخم‌ها و جراحی‌ها و همچنین به عنوان ماده ضد عفونی‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع استون
استون یک ترکیب شیمیایی است که به صورت مایع بی‌رنگ و بی‌بو در دمای اتاق از خود نشان می‌دهد. استون به عنوان یکی از مهمترین ترکیبات شیمیایی در صنعت، پزشکی، پلیمری و … مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور کلی، انواع استون عبارتند از:
۱. استون فنولیک (PA) – به عنوان ماده پایه در تولید فرمالدهید و بقیه رزین‌های فنولی استفاده می‌شود.
۲. استون نیتریل (AN) – در صنعت پلاستیک، نایلون، فراورده‌های لاستیکی و پلی‌اکریلونیتریل (PAN) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۳. استون بوتانول الکلی (BPA) – در تولید اپوکسی رزین و پلی‌استر‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۴. استون آمینی (AA) – در صنعت پلاستیک، رنگ، رزین، چسب و روغن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۵. استون بیوسورس (PBS) – برای تولید ترکیبات پلی‌استری که در صنعت تولید پوشاک و بسته‌بندی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۶. استون فروکتوزی (FAN) – برای تولید پلی‌استر، پلی‌یورتان و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۷. استون چند آلدهیدی (MDA) – در صنعت پلاستیک، رزین، چسب و نساجی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تفاوت استون شیمیایی و صنعتی
استون یک ترکیب شیمیایی است که در دو شکل شیمیایی و صنعتی تولید می‌شود. تفاوت اصلی بین استون شیمیایی و صنعتی در روش تولید آنها و درصد خلوص آنها است.
استون شیمیایی با روش‌های شیمیایی خالص می‌شود و در داروسازی، کشاورزی و صنایع الکل، پلاستیک و رنگ‌ها استفاده می‌شود. خلوص استون شیمیایی باید بالای ۹۹٫۵ درصد باشد.
استون صنعتی به عنوان محصول پالایش نفت تولید می‌شود و در صنایعی مانند رنگ‌ها، چسب‌ها، رزین‌ها، پلاستیک، روان‌کننده‌ها، لاستیک و صنایع الکلی استفاده می‌شود. خلوص استون صنعتی کمتر از ۹۹٫۵ درصد است و ممکن است شامل افزودنی‌هایی باشد که در صنعت به‌عنوان استحکام‌دهنده و آنتی‌افتادگی استفاده می‌شوند.
ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی استون
استون یک ترکیب شیمیایی با فرمول شیمیایی CH3COCH3 و نام شیمیایی پروپانون (propanone) است. برخلاف بسیاری از ترکیبات شیمیایی، استون به صورت مایع بدون رنگ و بو است.
|
Property
|
Value
|
|---|---|
|
Molecular formula
|
C3H6O
|
|
Molecular weight
|
58.08 g/mol
|
|
Boiling point
|
56.05 °C
|
|
Melting point
|
-94.7 °C
|
|
Density
|
0.7845 g/cm3 at 25°C
|
|
Solubility in water
|
Miscible
|
|
Vapor pressure
|
233 mmHg at 20°C
|
|
Flash point
|
-20 °C
|
|
Autoignition temperature
|
465 °C
|
|
Refractive index
|
1.359
|
|
Heat of vaporization
|
31.3 kJ/mol at boiling
|
|
Heat of combustion
|
-1799 kJ/mol
|
|
Dielectric constant
|
20.7 at 25°C
|
|
Viscosity
|
0.295 cP at 25°C
|
ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی استون شامل موارد زیر می‌شود:
وزن مولکولی: 58.08 g/mol
دمای جوش: 56.05 درجه سلسیوس
چگالی: 0.79 g/cm³
فشار بخار: 30.6 mmHg در 25 درجه سلسیوس
قابلیت محلول شدن در آب، الکل، اتر، بنزن و دیگر حلال‌ها
استون یک ترکیب پایدار است و در دمای اتاق به سرعت تجزیه نمی‌شود.
استون یک ترکیب قابل اشتعال است و با هوا اکسیژن خوبی را تشکیل می‌دهد، بنابراین در صنعت به عنوان یک حلال قابل استفاده است.
استون در محلول با اکسیژن، می‌تواند شعله‌هایی شدید تشکیل دهد، به همین دلیل در دستگاه‌هایی که احتمال ایجاد اشتعال وجود دارد، مثل یخچال‌ها و کارخانه‌های شیمیایی با توجه به خطرات حفاظتی، به صورت محدود استفاده می‌شود.
استون می‌تواند با برخی ترکیبات شیمیایی در واکنش دهد و به منظور جداسازی ترکیبات در فرایندهایی مانند استخراج، تصفیه و شیلنگ‌بندی استفاده می‌شود.
کاربرد های استون
استون به عنوان یک ماده شیمیایی با ویژگی های خاص، در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از کاربردهای استون عبارتند از:
تولید پلی استایرن، پلی کربنات و رزین های مصنوعی
تولید اسید استونیک، مورد استفاده در صنعت رنگ
تولید دیگر مواد شیمیایی مانند اتانول، اسید استیک و اتر
محلول کردن چسب‌ها، رنگ‌ها و رزین‌ها
مواد اولیه برای تهیه لاک‌ها و رنگ‌های ناخالص
به عنوان مواد اولیه در تولید برخی داروها
به عنوان حلال در تولید محصولات آرایشی و بهداشتی
در تولید کف پوش‌های صنعتی و نهایی
در تولید مواد شوینده و پاک کننده
لازم به ذکر است که استفاده از استون به دلیل خطراتی که ممکن است برای سلامتی افراد و محیط زیست وجود داشته باشد، باید با احتیاط و طبق دستورالعمل های مربوطه صورت گیرد.
کاربرد استون در آزمایشگاه
استون در آزمایشگاه به عنوان یک حلال گرفتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین در تهیه برخی مواد شیمیایی مانند پلی‌آکریل‌نیتریل و برخی رنگ‌ها، کاتالیست‌ها و داروها نیز به کار می‌رود. استون همچنین در تست‌های آزمایشگاهی برای تعیین کیفیت روغن‌های خام و روغن‌های غذایی استفاده می‌شود.
کاربرد استون در صنعت
استون یکی از مهمترین ترکیبات شیمیایی در صنعت است که در بسیاری از صنایع به عنوان ماده اولیه یا حلال استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای صنعتی استون عبارتند از:
تولید پلی‌استر: استون به عنوان یکی از ماده اولیه‌های تولید پلی‌استر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تولید مواد حلال: استون به عنوان یک حلال در تولید مواد شیمیایی مانند رنگ‌ها، رزین‌ها، لاک‌ها، چسب‌ها و مواد شستشوی صنعتی استفاده می‌شود.
تولید اتانول: استون در فرآیند تولید اتانول از اتیلن به عنوان کاتالیزور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تولید مواد حساس به حرارت: استون به عنوان یک حلال در تولید مواد حساس به حرارت مانند پلی‌اکریل‌نیتریل (PAN) و پلی‌استایرن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تولید فنل: استون در فرآیند هیدروکینون به فنل مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تولید اسید استونیک: استون در فرآیند تولید اسید استونیک به عنوان کاتالیزور مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تولید پلی‌اتیلن: استون در فرآیند تولید پلی‌اتیلن به عنوان یکی از مواد افزودنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تولید اکریلونیتریل: استون در فرآیند تولید اکریلونیتریل از پروپیلن به عنوان یکی از ماده‌های اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
کاربرد استون در خانه
استون به عنوان یک حلال گسترده در صنایع شیمیایی، الکلی، دارویی، پلیمری، لاستیکی، رنگ و رزین، خوراکی و آرایشی به کار می‌رود. اما در خانه نیز می‌توان از استون برای موارد زیر استفاده کرد:
پاک کردن ناخن: استون به عنوان حلال قوی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا رنگ ناخن را به سرعت پاک کند.
پاک کردن لوازم آشپزخانه: استون به عنوان یک مواد شوینده برای پاک کردن لوازم آشپزخانه مانند گنجایش، ماشین ظرفشویی و ماشین لباسشویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تمیز کردن پلاستیک: استون به عنوان یک مواد شوینده مورد استفاده قرار می‌گیرد تا پلاستیک را از آلودگی‌ها و لکه‌ها پاک کند.
تمیز کردن چرم: استون می‌تواند به عنوان یک تمیز کننده برای چرم استفاده شود.
حل کردن رزین و چسب: استون به عنوان حلال برای حل کردن رزین‌ها و چسب‌های صنعتی و همچنین چسب‌های قابل حل استفاده می‌شود.
شرایط نگهداری استون
استون یک ماده شیمیایی قابل اشتعال است که در شرایط مناسب آتش‌سوزی و انفجار می‌تواند رخ دهد، بنابراین باید از شرایط نگهداری صحیح استفاده کرد.
برای نگهداری استون باید محفظه‌ای را انتخاب کرد که مقاومت برابر استون داشته باشد. همچنین باید در محل خشک و خنک نگهداری شود. در مواجهه با استون، باید از دستکش و ماسک استفاده کرد و آن را در محیطی با دورهمی هوای خوب نگه داشت. همچنین، استون باید از منابع حرارتی، اشعه UV و آتش دور نگه داشته شود.
استون در آب
استون در آب محلول است و می‌توان از این خاصیت برای تهیه محلول‌های استون-آب با غلظت‌های مختلف استفاده کرد. غلظت معمولی محلول استون-آب، حاوی 10 تا 20 درصد استون است. این محلول به‌طور گسترده برای شستشوی ادوات آزمایشگاهی و همچنین به عنوان حلال در فرآیندهای صنعتی استفاده می‌شود. اما مهم است که در زمان نگهداری و حمل و نقل، محلول استون-آب با دقت نگهداری شود، زیرا در مواجهه با حرارت، نور و هوا، اکسیداسیون و تبخیر استون صورت می‌گیرد که می‌تواند به‌طور جدی برای سلامتی مضر باشد
واکنش شیمیایی سوختن استون
واکنش شیمیایی سوختن استون به صورت زیر است:
C3H6O (استون) + 4O2 → 3CO2 + 3H2O
در این واکنش، استون با اکسیژن هوا سوخته می شود و دی اکسید کربن و آب به عنوان نوارها تولید می شوند. واکنش سوختن استون یک واکنش اکسیداسیون است که با تولید حرارت همراه است.
خرید استون
استون به عنوان یک ماده شیمیایی رایج و پرکاربرد در بسیاری از صنایع و آزمایشگاه‌ها موجود است و می‌توانید آن را از فروشگاه‌های شیمیایی معتبر خریداری کنید. همچنین در برخی از فروشگاه‌های آنلاین نیز می‌توانید استون را سفارش دهید. قبل از خرید بهتر است از محصولاتی که خریداری می‌کنید مطمئن شوید و با فروشنده در مورد شرایط نگهداری، کیفیت و قیمت صحبت کنید. همچنین حتماً باید دستورالعمل‌های استفاده و نگهداری را به دقت مطالعه کنید.
مقایسه استون و اتانول
استون و اتانول دو ترکیب شیمیایی متفاوت هستند که در کاربردها و خواص فیزیکی و شیمیایی خود تفاوت دارند. مقایسه برخی از ویژگی های این دو ترکیب در جدول زیر آمده است:
|
ویژگی ها
|
استون
|
اتانول
|
|---|---|---|
|
شکل فیزیکی
|
مایع شفاف بی رنگ
|
مایع بی رنگ شفاف
|
|
بوی شناور
|
تند و تیز
|
مطبوع و شیرین
|
|
نقطه ذوب (درجه سلسیوس)
|
-95.4
|
-114.1
|
|
نقطه جوش (درجه سلسیوس)
|
56.5
|
78.3
|
|
فرمول شیمیایی
|
C3H6O
|
C2H5OH
|
|
محلولگذاری
|
قابل حل در آب و الکل
|
قابل حل در آب
|
|
سمیت بالا
|
بله (سمیت پایین)
|
بله (سمیت بالا)
|
|
کاربردها
|
صنایع شیمیایی، پوشش دهی، خانگی
|
صنایع شیمیایی، آشامیدنی، خانگی
|
صنایع شیمیایی، پوشش دهی، خانگی
صنایع شیمیایی، آشامیدنی، خانگی
با توجه به جدول بالا، استون در برخی از ویژگی ها مانند نقطه جوش و نقطه ذوب با اتانول تفاوت دارد، اما در برخی موارد مانند محلولگذاری، شکل فیزیکی و کاربردها مشابهی با اتانول دارد.
خرید استون خالص
بسته به منظور استفاده از استون خالص، روش‌های مختلفی برای خرید آن وجود دارد.
در صورتی که نیاز به مقدار کمی از استون با خلوص بالا دارید، می‌توانید به صورت آنلاین از فروشگاه‌های شیمیایی خرید کنید. این فروشگاه‌ها معمولاً استون با خلوص بالا را به صورت میلی لیتری یا لیتری به فروش می‌رسانند. همچنین می‌توانید به فروشگاه‌های مواد شیمیایی محلی مراجعه کنید و استون را از آنجا تهیه کنید.
اما در صورتی که نیاز به مقدار بیشتری از استون خالص دارید، می‌توانید به شرکت‌های تولید کننده مواد شیمیایی مراجعه کنید و از آنها خرید کنید. در این صورت، باید به دقت خرید کنید و از صحت و قابل اعتماد بودن شرکت اطمینان حاصل کنید. همچنین باید به دقت توجه کنید که از استون درست استفاده کنید و از هرگونه خطر برای خود و دیگران جلوگیری کنید.
خرید استون آزمایشگاهی
برای خرید استون آزمایشگاهی می‌توانید به فروشگاه‌های تأمین مواد شیمیایی و لوازم آزمایشگاهی مراجعه کنید. این فروشگاه‌ها معمولاً انواع مختلف مواد شیمیایی را به عنوان محصولات خود دارند و می‌توانند به شما استون آزمایشگاهی با کیفیت و خالصی مطلوب ارائه دهند. در هر صورت، برای خرید استون آزمایشگاهی باید اطمینان حاصل کنید که محصولی که خریداری می‌کنید، با استانداردهای ایمنی و کیفیت مطابقت دارد.
کاربردهای استون
استون به عنوان یکی از مهمترین ترکیبات شیمیایی در صنعت و زندگی روزمره مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از کاربردهای استون عبارتند از:
تولید اسید استیک: استون به عنوان ماده اولیه برای تولید اسید استیک به کار می‌رود.
صنعت رنگ: استون به عنوان حلال در تهیه و اعمال رنگ‌های صنعتی و همچنین پاک‌کننده‌های رنگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صنعت پلاستیک: استون به عنوان ماده اولیه در تولید مواد پلاستیکی مانند پلی استر و پلی کربنات به کار می‌رود.
صنایع رزین: استون برای تولید رزین‌های مصرفی در صنایع خودروسازی، هواپیماسازی، ساختمانی و نساجی به کار می‌رود.
پاک کننده‌ها: استون به عنوان ماده پاک کننده در محصولات مانند اسپری‌ها و پاک‌کننده‌های چوب، شیشه و فلزات مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صنایع آرایشی و بهداشتی: استون در تهیه برخی از محصولات آرایشی و بهداشتی مانند لاک ناخن، ریمل و تونر پوست استفاده می‌شود.
صنعت نساجی: استون به عنوان حلال در تهیه و پاک‌کردن الیاف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صنعت داروسازی: استون به عنوان ماده اولیه در تولید برخی از داروها و محصولات دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
صنعت خودروسازی: استون به عنوان حلال در تهیه و پاک‌کردن اجزای مختلف خودرو
مضرات و عوارض استون
مصرف بلندمدت و تماس مستقیم با استون می‌تواند باعث ایجاد عوارض و مشکلات سلامتی شود. برخی از این مشکلات عبارتند از:
تحریک چشم و دید دوگانه
تحریک دستگاه تنفسی و نفس‌نزدیک
سردرد، سرگیجه و خستگی
افت فشار خون
تحریک پوست و عوارض پوستی
تحریک دستگاه گوارش و عوارض گوارشی از جمله اسهال و حالت تهوع
به همین دلیل، باید در هنگام استفاده از استون، از ماسک، دستکش و لباس‌های مناسب استفاده کرده و در معرض بخارات استون قرار نگیریم. همچنین، باید استون را در محیط خنک و خشک و دور از دسترس کودکان نگهداری کرد. در صورت بروز هرگونه علائم ناخوشایند، باید به پزشک مراجعه کرد.
استون صد در صد
استون صد در صد، به معنای استون خالص با غلظت 100 درصد می‌باشد. این نوع استون بسیار خطرناک و آتش‌زا است و نباید به صورت مستقیم استفاده شود. برای استفاده از استون صد در صد در آزمایشگاه و صنعت، باید با ایمنی و تحت نظارت کارشناسان مجرب صورت گیرد. همچنین برای نگهداری و حمل و نقل این ماده نیز باید از ایمنی‌های کافی و ظروف مناسب استفاده شود. استفاده نادرست از استون صد در صد می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی به سلامتی و ایمنی افراد و محیط زیست شود.